Hırvatistan Hakkında Bilgiler
Hırvatistan
|
Hırvatistan
|
|||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||||||||||||||||||
| Başkent
ve en büyük şehir
|
Zagreb 45°48′K 16°0′D |
||||||||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Hırvatça | ||||||||||||||||||||
| Demonim | Hırvat | ||||||||||||||||||||
| Hükûmet | Üniter demokratik parlamenter cumhuriyet | ||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
| Yasama organı | Sabor | ||||||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||||||||
|
• Toplam
|
56.594 km2 (124.) | ||||||||||||||||||||
|
• Su (%)
|
0,23 | ||||||||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||||||||
|
• 2021 sayımı
|
 3.871.833[2] (128.) |
||||||||||||||||||||
|
• Yoğunluk
|
68,4/km2 (152.) | ||||||||||||||||||||
| GSYİH (SAGP) | 2023 tahminî | ||||||||||||||||||||
|
• Toplam
|
 163 milyar $[3] (77.) |
||||||||||||||||||||
|
• Kişi başına
|
42.530 $[3] (45.) |
||||||||||||||||||||
| GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||||||||||||||||||
|
• Toplam
|
78 milyar $[3] (77.) |
||||||||||||||||||||
|
• Kişi başına
|
20.537 $[3] (49.) |
||||||||||||||||||||
| Gini (2020) | 28.3[4] düşük |
||||||||||||||||||||
| İGE (2022) | 0.878[5] çok yüksek · 39. |
||||||||||||||||||||
| Para birimi | Euro (€) (EUR) | ||||||||||||||||||||
| Zaman dilimi | UTC+1 (OAS) | ||||||||||||||||||||
|
• Yaz (YSU)
|
UTC+2 (OAYS) | ||||||||||||||||||||
| Telefon kodu | 385 | ||||||||||||||||||||
| İnternet alan adı | .hr | ||||||||||||||||||||
Hırvatistan (Hırvatça: Hrvatska, Sırp-Hırvatça telaffuz: [xř̩ʋaːtskaː]), resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti (Hırvatça: Republika Hrvatska dinleⓘ ), Avrupa'da Orta Avrupa, Balkanlar ve Akdeniz'in kesişme noktasında bulunan üniter demokratik bir parlamenter cumhuriyet. Kıyısı tamamen Adriyatik Denizi'nde yer alır. Kuzeybatısında Slovenya, kuzeydoğusunda Macaristan, doğusunda Sırbistan, güneydoğusunda Bosna-Hersek ve Karadağ ile komşudur ve batı ile güneybatıda İtalya ile deniz sınırı paylaşır. Başkenti ve en büyük şehri olan Zagreb ülkenin ana idari birimlerinden birini oluşturur ve yirmi ilçeden oluşur. Ülke, toplamda 56.594 kilometrekarelik bir alanı kaplar ve nüfusu neredeyse 3,9 milyondur.
Hırvatlar 6. yüzyılın sonlarında günümüz Hırvatistan topraklarına gelmiştir. 7. yüzyılda iki dükalığa bölünmüşlerdir. Hırvatistan, ilk kez 7 Haziran 879 tarihinde Dük Branimir döneminde uluslararası alanda bağımsız olarak tanınmıştır. Tomislav, 925 yılında ilk kral olarak taç giyerek Hırvatistan'ı bir krallık statüsüne yükseltti. Trpimirović hanedanlığının sona ermesinden sonra ortaya çıkan bir vârislik krizinin ardından, Hırvatistan 1102 yılında Macaristan ile bir birliğe girdi. 1527'de Osmanlı istilası tehdidiyle karşı karşıya kalan Hırvat Parlamentosu, Hırvat tahtı için Avusturya Arşidüklüğü'nden Ferdinand'ı seçti. Ekim 1918'de Zagreb'de Avusturya-Macaristan'dan bağımsız bir Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti ilan edildi ve Aralık 1918'de bu devlet Yugoslavya Krallığı ile birleşti. Nisan 1941'de Yugoslavya'ya yapılan Mihver işgali sonrasında, II. Dünya Savaşı boyunca kısa dönem faşist bir kukla devlet olan Hırvatistan Bağımsız Devleti adı altında yönetilen ülke savaştan sonra Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin kurucu ve bileşenleri arasında yer aldı. 25 Haziran 1991'de Hırvatistan bağımsızlığını ilan etti ve Bağımsızlık Savaşı, sonraki dört yıl boyunca başarıyla sürdü. 25 Haziran 1991'de bağımsızlığını ilan eden Hırvatistan, bağımsızlığın üzerine dört yıl boyunca süren bir savaş geçirdi.
Hırvatistan parlamenter sistem ile yönetilen bağımsız bir cumhuriyettir. Ülke Avrupa Birliği, Euro Bölgesi, Schengen Bölgesi, NATO, Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, OSCE, Dünya Ticaret Örgütü ve Akdeniz Birliği'nin kurucu üyesi olup OECD'ye katılma sürecindedir. Birleşmiş Milletler Barış Gücü faaliyetlerinde aktif olarak yer alan Hırvatistan, Uluslararası Güvenlik Destek Gücü'ne asker göndermiş ve 2008-2009 dönemi için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde geçici üyelik yapmıştır. 2000 yılından bu yana Hırvatistan hükûmeti özellikle Pan-Avrupa koridorları boyunca ulaşım güzergâhlarına ve altyapı tesislerine yatırım yapmaktadır.
Hırvatistan bugün oldukça yüksek hayat standartları, ortalama ömür, okur-yazarlık oranları ve homojen gelir dağılımı oranlarıyla Orta Avrupa ülkeleri arasında yüksek eğitim, sağlık, yaşam kalitesi ve ekonomik dinamizm standartlarına sahiptir. Hırvatistan yüksek gelirli ekonomiye sahip gelişmiş bir ülkedir ve İnsani Gelişme Endeksi'nde 40. sırada yer almaktadır.[6][7] Ülke gini katsayısına göre de dünyada gelir eşitsizliğinin en düşük olduğu ilk 20 ülke arasında yer almaktadır. Ülke ekonomisinin büyük bölümü hizmet sektörüne dayalıyken sanayi ve tarım diğer büyük sektörlerdir. Dünyada en çok turist çeken ilk 20 destinasyon arasında yer alan ülke için turizm önemli bir gelir kaynağıdır.[8][9] 2000'li yıllardan bu yana Hırvatistan hükûmeti altyapıya, özellikle de Pan-Avrupa koridorlarındaki ulaşım yollarına ve tesislerine büyük yatırımlar yapmıştır. Hırvatistan ayrıca 2020'lerin başlarında kendisini bölgesel enerji lideri olarak konumuna getirdi ve LNG Hrvatska, Krk adası açıklarındaki su üstü sıvılaştırılmış doğalgaz ithalat terminali aracılığıyla Avrupa'nın enerji arzının çeşitlendirilmesine katkıda bulunmaktadır.[10] Avrupa Birliği ülkenin en önemli ticaret ortağıdır. Hırvatistan medya ve yayıncılık alanında çok sayıda kamu kurumunu ve kurumsal yatırımlar yoluyla kültürü desteklerken evrensel bir sağlık sistemi ve ücretsiz ilköğretim ve ortaöğretim sağlamaktadır.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Hırvatistan'ın yerli olmayan adı, Kuzey-Batı Slavcasındaki *Xərwate sözcüğünden türemiş olan Orta Çağ Latincesindeki Croātia kelimesinden türemiştir. Batı Slav dillerindeki *Xъrvátъ kelimesi, muhtemelen Tanais Tabletleri'nde Χοροάθος olarak tasdik edilen 3. yüzyıl İskit kökenli Proto-Slav *Xъrvátъ kelimesinin sızıcı metatezi ile türetilmiştir.[11] Paylaş
