Karadağ Црна Гора (Karadağca) Crna Gora (Karadağca)
Bayrak Arma
Millî marş Oj, svijetla majska zoro "Mayısın aydınlık şafağı!"Süre: 2 dakika ve 6 saniye.2:06
Başkent ve en büyük şehir	Podgorica 42°47′K 19°28′D
Resmî dil(ler)	Karadağca
Tanınan bölgesel dil(ler)	Sırpça, Boşnakça, Arnavutça ve Hırvatça[2][3]
Etnik gruplar	%41 Karadağlılar %33 Sırplar %9.5 Boşnaklar %5 Arnavutlar %2 Ruslar %9.5 Diğer
Demonim	Karadağlı
Hükûmet	Üniter parlamenter cumhuriyet
• Cumhurbaşkanı Jakov Milatović • Başbakan Milojko Spajić • Meclis Başkanı Andrija Mandić
Tarihçe
• Karadağ Prensliği'nin Kuruluşu 1 Ocak 1852 • Osmanlı İmparatorluğu tarafından Tanıma 23 Temmuz 1878 • Karadağ Krallık İlanı 28 Ağustos 1910 • Sırbistan-Karadağ'dan Bağımsızlık 3 Haziran 2006 • Tanınma 8 Haziran 2006
Yüzölçümü
• Toplam	13.812 km2 (156.)
• Su (%)	2.6
Nüfus
• 2023 sayımı	623,633[4]
• Yoğunluk	43.6/km2 (112.9/sq mi)/km2 (117.)
GSYİH (SAGP)	2023 tahminî
• Toplam	17.431 milyar $ (149.)
• Kişi başına	28,002 $ (73.)
GSYİH (nominal)	2023 tahminî
• Toplam	7.058 milyar $ (153.)
• Kişi başına	11,338 $ (73.)
Gini (2023)	32.9 orta
İGE (2022)	0.832[5] çok yüksek · 49.
Para birimi	Euro (€, EUR)
Zaman dilimi	UTC+01:00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02:00 (OAYS)
Telefon kodu	+382
İnternet alan adı	.me

Erken Orta Çağ döneminde günümüz Karadağ topraklarında güneyde Duklja, batıda Travunia ve kuzeyde Rascia olmak üzere üç prenslik bulunuyordu.^[6][7][8] 14 ve 15. yüzyıllarda Zeta Prensliği ortaya çıktı. Karadağ ismi ilk kez 15. yüzyıl sonlarında kullanıldı. Osmanlı hükmü altındaki ülke 1696'da bağımsızlığını tekrar kazandı. Petrović-Njegoš hanedanı altında önce teokratik, sonraları ise seküler prenslikler kuruldu. Karadağ'ın bağımsızlığı 1878'deki Berlin Kongresi'nde Avrupa güçlerince tanındı. 1910'da ülke krallığa dönüştü. I. Dünya Savaşı'nın ardından Yugoslavya'nın parçası olan Karadağ, dağılmanın ardından Sırbistan'la bir federasyon kurdu. Mayıs 2006'daki bağımsızlık referandumuyla bağımsızlık ilan edildi ve konfederasyon barışçıl bir şekilde dağıldı.^[9]

Dünya Bankası tarafından üst-orta gelir seviyesinde gösterilen Karadağ; BM, NATO, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı, Avrupa Konseyi ve Orta Avrupa Serbest Ticaret Anlaşması ve Akdeniz için Birlik'in üyesidir. Ayrıca Avrupa Birliği'ne üyelik sürecindedir.

Günümüz Karadağ'ı İlirya'nın bir parçasıydı ve Hint-Avrupa dilini konuşan İliryalılar yaşıyordu.^[10][11] İlirya krallığı, İliryo-Roma Savaşlarında Roma Cumhuriyeti tarafından fethedildi ve bölgeyi İlirya eyaletine (daha sonra Dalmaçya ve Praevalitana'ya) dahil etti.^[11][12][13]

Bölgede üç Sırp prensliği bulunuyordu: kabaca güney yarısına karşılık gelen Duklja, batıda Travunia ve kuzeyde Raška.^[6][7] Duklja, 1042'de Bizans İmparatorluğu'ndan bağımsızlığını kazandı. Önümüzdeki birkaç on yıl içinde topraklarını komşu Raška ve Bosna'ya kadar genişletti ve ayrıca bir krallık olarak tanındı. Gücü 12. yüzyılın başlarında azalmaya başladı. Kral Bodin'in ölümünden sonra (1101 veya 1108'de), iç savaşlar başladı. Duklja, Vojislav'ın oğlu Mihailo (1046–1081) ve torunu Constantine Bodin (1081–1101) döneminde doruk noktasına ulaştı.^[14]

Soylular taht için savaştıkça krallık zayıfladı ve 1186'da günümüz Karadağ toprakları Stefan Nemanja tarafından yönetilen devletin bir parçası oldu ve sonraki iki yıl boyunca Nemanjić hanedanı tarafından yönetilen çeşitli devlet oluşumlarının bir parçası oldu. 14. yüzyılın ikinci yarısında Sırp İmparatorluğu çöktükten sonra, en güçlü Zetan ailesi olan Balšić'ler Zeta'nın hükümdarları oldu.

13. yüzyılda Zeta, Duklja'nın yerini almıştı. 14. yüzyılın sonlarında, güney Karadağ (Zeta) Balšić soylu ailesinin, ardından Crnojević soylu ailesinin yönetimi altına girdi ve 15. yüzyılda Zeta'ya Crna Gora adı verildi.

1421'de Zeta, Sırp Despotluğu'nca ilhak edildi, ancak 1455'ten sonra Zeta'dan bir başka soylu aile olan Crnojević'ler, ülkenin egemen hükümdarları oldu ve 1496'da Osmanlılar'ın eline geçmeden önce Balkanlar'ın son özgür monarşisi oldu. Osmanlı Burayı fethedince İşkodra Sancağı'na katıldı. -Kısa bir süre için Karadağ, 1514-1528'de (Karadağ Sancağı) olarak ayrı bir özerk sancak olarak var oldu-. Ayrıca Eski Hersek bölgesi de Hersek Sancağı'na bağlıydı.

1392'den itibaren, o zamanlar "Budua" olarak bilinen Budva şehri de dahil olmak üzere, bölgenin birçok bölümü Venedik Cumhuriyeti tarafından kontrol ediliyordu. Venedik topraklarının merkezi Kotor Körfezi idi ve Cumhuriyeti, Karadağ siyasetine karışan valiler getirdi. Venedik, 1797'deki düşüşüne kadar bugünkü Karadağ'daki bölgeleri kontrol ediyordu.^[15][16][17] Büyük kısımlar 1496'dan 1878'e kadar Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolü altına girdi. 16. yüzyılda Karadağ, Osmanlı İmparatorluğu içinde Karadağ klanlarının belirli kısıtlamalardan kurtulmasına izin veren benzersiz bir özerklik biçimi geliştirdi. Yine de, Karadağlılar Osmanlı yönetiminden hoşnutsuzdu ve 17. yüzyılda tekrar tekrar isyan ettiler, bu da o yüzyılın sonunda Osmanlıların İkinci Viyana Kuşatması'nda yenilmesinde etkili olmasıyla sonuçlandı.

Karadağ toprakları savaşçı klanlar tarafından kontrol ediliyordu. Çoğu klanın, selefi kadar değerli bir lider olduğunu kanıtlamadıkça unvanı almasına izin verilmeyen bir reisi (knez ) vardı. Her yıl 12 Temmuz'da Cetinje'de Karadağlı klanların (Zbor) bir toplantısı düzenlenir ve herhangi bir yetişkin klan üyesi katılabilir.^[18]

1858'de, Karadağ'ın Osmanlılara karşı en büyük zaferlerinden biri Grahovac Muharebesi'nde meydana geldi. Knjaz Danilo'nun ağabeyi Büyük Dük Mirko Petrović 7.500 kişilik bir orduya liderlik etti ve 1 Mayıs 1858'de Grahovac'ta 15.000 askere karşı sayısal olarak üstün Osmanlıları mağlup etti. Bu savaş Karadağ ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki sınırları fiilen resmi olarak çizmeye zorladı.

Karadağ Kraliyet ailesi: Kral I. Nicholas, eşi, oğulları, kızları, torunları ve gelinleri ile birlikte

Karadağlılar, Sadrazam Ahmed Muhtar Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu'nu büyük bir yenilgiye uğrattı. 1877-1878 Rus-Türk Savaşı'nda Rusya'nın Osmanlı İmparatorluğu'na karşı kazandığı zaferin ardından, büyük güçler Balkan bölgesinin haritasını yeniden yapılandırdı. Osmanlı Devleti, 1878 Berlin Antlaşması ile Karadağ'ın bağımsızlığını tanıdı.

İlk Karadağ anayasası (Danilo Yasası olarak da bilinir) 1855'te ilan edildi. I. Nicholas (1860-1918'de hüküm sürdü) döneminde, beylik Karadağ-Türk Savaşları'nda birkaç kez genişletildi ve 1878'de bağımsız olarak tanındı.

Karadağ topraklarının 1711-1918 yılları arasında genişlemesi

1910'da Karadağ bir krallık oldu ve 1912-1913 Balkan Savaşları'nın bir sonucu ol

Paylaş