Makedonia Hakkında Bilgiler
Kuzey Makedonya
|
Kuzey Makedonya
|
|||||
|---|---|---|---|---|---|
 |
|||||
| Başkent
ve en büyük şehir
|
Üsküp 42°0′K 21°26′D |
||||
| Resmî dil(ler) | Makedonca, Arnavutça[1] | ||||
| Tanınan bölgesel dil(ler) | Türkçe, Romca, Ulahça, Sırpça[2] | ||||
| Etnik gruplar
(2021)
|
|||||
| Demonim | Makedon | ||||
| Hükûmet | Üniter parlamenter cumhuriyet | ||||
|
|||||
| Tarihçe | |||||
|
|||||
| Yüzölçümü | |||||
|
• Toplam
|
25.713 km2 (148.) | ||||
|
• Su (%)
|
1,9 | ||||
| Nüfus | |||||
|
• 2021 sayımı
|
1.836.713 | ||||
|
• Yoğunluk
|
80,1/km2 (122.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî | ||||
|
• Toplam
|
36,673 milyar $ (129.) | ||||
|
• Kişi başına
|
17.663 $[4] (74..) | ||||
| GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||
|
• Toplam
|
13,821 milyar $ (134.) | ||||
|
• Kişi başına
|
6.657 $[4] (86.) | ||||
| Gini (2018) |  31.9[5]orta |
||||
| İGE (2019) |  0.774[6]yüksek · 82. |
||||
| Para birimi | Makedon Denarı (MKD) | ||||
| Zaman dilimi | UTC+1 (OAS) | ||||
|
• Yaz (YSU)
|
UTC+2 (OAYS) | ||||
| Trafik akışı | sağ | ||||
| Telefon kodu | +389 | ||||
| ISO 3166 kodu | MK | ||||
| İnternet alan adı | |||||
Kuzey Makedonya (Makedonca: Северна Македонија, romanize: Severna Makedoniya, Makedonca telaffuz: [makɛˈdɔnija]), resmî adıyla Kuzey Makedonya Cumhuriyeti,[7][8] Balkanlar'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1991'de Yugoslavya'dan ayrılarak bağımsız olmuştur. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova, batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan, doğuda Bulgaristan ile komşudur. Makedonya'nın kuzeyden üçte birlik bölümünü kaplamaktadır. Nüfusu yaklaşık 2 milyondur. Başkenti ve en büyük şehri Üsküp'tür ve nüfusun dörtte biri bu şehirde yaşar. Ülkedeki en büyük etnik grup Güney Slavlarına dâhil olan Makedonlardır. Arnavutlar nüfusun %25'ini oluşturur ve en büyük azınlıktır. Türkler, Çingeneler, Sırplar, Boşnaklar ve Ulahlar diğer etnik gruplardır.
Kuzey Makedonya tarihi Trak-İlirya kökenli Payonya krallığı ile başladı.[9] MÖ 6. yüzyılda Pers Ahameniş İmparatorluğu tarafından ele geçirilen bölge MÖ 4. yüzyılda Makedonya krallığına dönüştü. MÖ. 2. yüzyılda Romalılarca fethedildi ve Makedonya eyaletinin bir parçası oldu. Roma İmparatorluğu'nun bölünmesinin ardından Bizans İmparatorluğu'nda kaldı. Kuzey Makedonya 6. yüzyıldan itibaren Slav kabilelerinin istila ve göçlerine maruz kaldı. Bulgarlar, Bizanslılar ve Sırplar arasında yüzyıllarca süren savaşlar 14. yüzyılda Osmanlıların bölgeyi ele geçirmesiyle son buldu. 1912-13 Balkan Savaşları'yla Kuzey Makedonya Sırp hakimiyetine girdi.
I. Dünya Savaşı'nda kısa süreliğine Bulgaristan'ın eline geçen Kuzey Makedonya savaşın ardından yeni kurulan Sırp, Hırvat ve Sloven Krallığı'na bağlandı. II. Dünya Savaşı'nda yeniden Bulgaristan tarafından işgal edilen bölge 1945 yılında komünist Yugoslavya'nın kurucu devletlerinden biri oldu.
1991 yılında Yugoslavya'dan barışçıl bir şekilde ayrılarak "Makedonya Cumhuriyeti" adıyla bağımsızlık ilan etti ve kısa ad olarak hâlen resmî olmayan kaynaklarda kullanılmakta olan "Makedonya" adını kullanmaya başladı. Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında tanınan ülke, Yunanistan'ın itirazı sonucu Birleşmiş Milletler'e "Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti" adıyla üye olabildi.[10][11] Makedon ve Yunan hükûmetleri, Haziran 2018'de ülkenin adının "Kuzey Makedonya Cumhuriyeti" olarak değiştirilmesi konusunda anlaşmaya vardı.[12] Yeni ad Şubat 2019'da kullanılmaya başladı.
Üniter bir yapıya sahip Kuzey Makedonya parlamenter sistemle yönetilir. Ülke BM, NATO, Avrupa Konseyi, OSCE, CEFTA ve DTÖ üyesidir. 2005'ten beri Avrupa Birliği aday ülkesidir. Üst-orta gelir seviyesinde bir ülkedir[13] ve bağımsızlıktan bu yana serbest bir ekonomi yaratmak amacıyla ciddi reformlar gerçekleştirmiştir. Gelişmekte olan ülkeler arasında değerlendirilen ülke İnsani Gelişme Endeksi'nde 82. sıradadır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Makedonya Cumhuriyeti topraklarında antik çağlarda Payonya krallığı yer almaktaydı.[14][15] Bu krallık <
