
Slovenia Hakkında Bilgiler
Slovenya
Slovenya
Republika Slovenija (Slovence)
Slovenya Cumhuriyeti
|
|||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Başkent | Ljubljana | ||||||||||||||||||
Resmî dil(ler) | Slovence | ||||||||||||||||||
Tanınan bölgesel dil(ler) | İtalyanca1 Macarca1 |
||||||||||||||||||
Etnik gruplar | |||||||||||||||||||
Demonim | Sloven, Slovenyalı | ||||||||||||||||||
Hükûmet | Üniter parlamenter cumhuriyet | ||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
Yasama organı | Parlamento | ||||||||||||||||||
Ulusal Konsey | |||||||||||||||||||
Ulusal Meclis | |||||||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||
Yüzölçümü | |||||||||||||||||||
• Toplam
|
20271 km2 (151.) | ||||||||||||||||||
• Su (%)
|
0,7[3] | ||||||||||||||||||
Nüfus | |||||||||||||||||||
• 2023 tahminî
|
2.119.542[4] (149.) | ||||||||||||||||||
• 2002 sayımı
|
1.964.036 | ||||||||||||||||||
• Yoğunluk
|
102[5]/km2 (106.) | ||||||||||||||||||
GSYİH (SAGP) | 2021 tahminî | ||||||||||||||||||
• Toplam
|
85,889 milyar $[6] (97.) | ||||||||||||||||||
• Kişi başına
|
40.820 $[6] (35.) | ||||||||||||||||||
GSYİH (nominal) | 2021 tahminî | ||||||||||||||||||
• Toplam
|
59,132 milyar $[6] (83.) | ||||||||||||||||||
• Kişi başına
|
28.104 $[6] (32.) | ||||||||||||||||||
Gini (2019) | ▲ 23.9[7] düşük |
||||||||||||||||||
İGE (2019) | ![]() çok yüksek · 22. |
||||||||||||||||||
Para birimi | Euro (€, EUR) | ||||||||||||||||||
Zaman dilimi | UTC+1 (OAS) | ||||||||||||||||||
• Yaz (YSU)
|
UTC+2 (OAYS) | ||||||||||||||||||
Trafik akışı | sağ | ||||||||||||||||||
Telefon kodu | 386 | ||||||||||||||||||
İnternet alan adı | .si4 | ||||||||||||||||||
1 İtalyanca ve Macarca, ilgili halkın bulunduğu belediyenin sınırları içinde resmî dildir.
2 Slovenya Yüzölçümü Europa 3 2007 yılına kadar Tolar kullanımda olmuştur. |
Slovenya (Slovence: Slovenija) ya da resmî adıyla Slovenya Cumhuriyeti (Republika Slovenijaⓘ), Orta Avrupa'nın güneyinde yer alan bir ülkedir. Batısında İtalya, güneybatısında Adriyatik Denizi, güney ve doğusunda Hırvatistan, kuzeydoğusunda Macaristan ve kuzeyinde Avusturya bulunur. Slovenya çoğunlukla dağlık ve ormanlıktır, 20.271 kilometre kare alanı kaplar ve yaklaşık 2,1 milyon nüfusa sahiptir. Slovenler ülke nüfusunun %80'inden fazlasını oluşturmaktadır. Güney Slav dillerinden olan Slovence resmi dildir. Slovenya'nın başkenti ve en büyük şehri olan Ljubljana, coğrafi olarak ülkenin merkezine yakın bir konumdadır.
Slovenya tarihsel olarak Slav, Germen ve Roma kültürlerinin kavşak noktası olmuştur. Tarih boyunca sırasıyla Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Karolenj İmparatorluğu, Kutsal Roma İmparatorluğu, Macaristan Krallığı, Venedik Cumhuriyeti, Napolyon'un Birinci Fransız İmparatorluğu'nun İlirya Cumhuriyeti, Avusturya İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu gibi devletlerce yönetilmiştir.
Ekim 1918'de Slovenler, Sloven, Hırvat ve Sırp Devleti adıyla bağımsız bir devlet kurmuşlardır. Aralık 1918'de Sırbistan Krallığı ile birleşerek Yugoslavya Krallığı'na katıldılar. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya, İtalya ve Macaristan, Slovenya'yı işgal edip ilhak etti ve küçük bir alan yeni ilan edilen Nazi kukla devleti Bağımsız Hırvatistan Devleti'ne devredildi. 1945'te yeniden Yugoslavya'nın bir parçası oldu. Savaş sonrası Yugoslavya Doğu Bloku ile müttefikti, ancak Tito-Stalin ayrılığından sonra 1948'de Varşova Paktı'na hiçbir zaman üye olmadı ve 1961'de Bağlantısızlar Hareketi'nin kurucularından biri oldu. Haziran 1991'de Slovenya, Yugoslavya'dan bağımsızlığını ilan etti ve bağımsız bir egemen devlet haline geldi.
Slovenya, İnsani Gelişme Endeksi'nde üst sıralarda yer alan yüksek gelirli bir ekonomiye sahip gelişmiş bir ülkedir. Gini katsayısı, gelir eşitsizliğini dünyadaki en düşük oranlar arasında derecelendirilir. Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Avro Bölgesi, Schengen Bölgesi, AGİT, OECD, Avrupa Konseyi ve NATO üyesidir.
Etimoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Slovenya, etimolojik olarak "Slavların ülkesi" manasına gelmektedir.[9] Slav kelimesininin etimoloji belirli değildir.[10] -en eki demonim ekidir. -ia(-ya) ise ülke ismi yapan bir ektir.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Tarih öncesi dönem
[değiştir | kaynağı değiştir]Bugünkü Slovenya, tarih öncesi çağlardan beri yerleşim görmektedir. Yaklaşık 250.000 yıl öncesinden insan yerleşimine dair kanıtlar var.[11] 1995 yılında Cerkno yakınlarındaki Divje Babe mağarasında bulunan 43100 ± 700 BP'den kalma bir mağara ayısı kemiği, bir tür flüt ve muhtemelen dünyada keşfedilen en eski müzik aleti olarak kabul edilir.[12] 1920'lerde ve 1930'larda, Potok Mağarası'nda arkeolog Srečko Brodar tarafından Cro-Magnon'a ait, delinmiş kemikler, kemik uçları ve iğne gibi eserler bulundu.[13][14]
2002 yılında, şu anda UNESCO Dünya Mirası Alanı olarak korunan Ljubljana Bataklığı'nda, dünyanın en eski ahşap çarkı olan Ljubljana Bataklıkları Ahşap Çarkı ile birlikte 4.500 yıldan daha eski yığın ev kalıntıları keşfedildi.[15] Tahta tekerleklerin Mezopotamya ve Avrupa'da neredeyse aynı anda ortaya çıktığını gösteriyor.[16] Tunç Çağı'ndan Demir Çağı'na geçiş döneminde Urnfield kültürü gelişti. Hallstatt döneminden kalma arkeolojik kalıntılar, özellikle güneydoğu Slovenya'da, aralarında bir dizi situla bulundu.[17]
Roma dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bugünkü Slovenya olan bölge, Roma döneminde Venetia et Histria ( Augustus sınıflandırmasında Roma İtalya'nın X bölgesi) ile Pannonia ve Noricum eyaletleri arasında paylaşılmıştı. Romalılar Emona (Ljubljana), Poetovio (Ptuj) ve Celeia'da (Celje) karakollar kurdular; ve Slovenya topraklarından İtalya'dan Pannonia'ya uzanan ticaret ve askeri yollar inşa etti. 5. ve 6. yüzyıllarda bölge, Hunların ve Germen kabilelerinin İtalya'ya akınları sırasında istilalarına maruz kaldı. İç devletin bir bölümü, savunma hattı olarak adlandırılan kuleler ve duvarlarla korunuyordu. I. Theodosius ve Eugenius arasında 394yılında Vipava Vadisi'nde çok önemli bir savaş gerçekleşti.[18][19]
Slav yerleşimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Slav kabileleri, 568'de Lombardların (son Germen kabilesi) batıya doğru ayrılmasından sonra Alp bölgesine göç ettiler ve Avarların baskısı altında Doğu Alpler'de bir Slav yerleşimi kurdular. 623'ten 624'e veya muhtemelen 626'dan sonra Kral Samo, Alp ve Batı Slavlarını Avarlara ve Cermen halklarına karşı birleştirdi ve Samo Krallığı olarak anılan şeyi kurdu. 658 veya 659'da Samo'nun ölümünün ardından dağılmasından sonra, günümüz Karintiya